Тыл тэн буолуохтаа5ын политикатыттан тахсар сахатытыы (якутизация) политикатын ту4унан Ис.Барахов элбэхтик дьарыктаммыта. Кини боппуруоска П.А.Ойуунускайдыын куускэ турунан улэлээбиттэрэ. Государственнай тэрилтэлэр, дьыаланы суруйуу, культурнай-сырдатар улэлэр, оскуола улэлэрэ 85% олорор нэ4илиэнньэ тылынан улэлиэхтээхтэрин ту4унан дирин уонна оччолорго быраапсай политиканы ыыппыттара. Ону утарааччылар, ты4ыынча араас кыайан мокку4уллубэт куо4уру а5алан, утараллара. Олору Ис.Барахов "халы-мааргылар", хайаан нэ4илиэнньэ 5% ылар норуот тыла манна ба4ылыахтаа5ый диэн этэрэ. Бастаанны Новгородов алпабыытынан сурук-бичик олоххо киирэригэр Барахов, Аммосов, Ойуунускай хас биирдиилэрин тэрийэр улэлэрэ сурдээх угус этэ. Москва5а, Петроградка Новгородов буукубаларын куттарыы, сана бэчээттиир тэриллэри атыыла4ыы, бэл диэтэр тиэллэн кэлиэхтээ5эр диэри боппуруостарынан тус бэйэлэрэ дьарыктаналлара. Оскуолаларга саха тылыгар ко4уу (якутизация) судаарыстыбаннай тэрилтэлэргэ саха тылын киллэрии (коренизация) бэрт угустук ЯЦИК сессияларыгар, бырабыытыластыба мунньахтарыгар, партийнай конференцияларга коруллэрэ. Сахалыы билбэт тэрилтэ улэ4иттэриттэн сотору-сотору П.А.Ойуунускай, Ис.Н.Барахов, А.Ф.Бояров, С.Н.Донской 2 председаллердээх экзаменныыр хамыы4ыйалар улэлииллэрэ. Кинилэр бачча кэминэн сахалыы билэллэрин ту4унан уураах ылаллара, бы4ыллыбыт срокка билбэтэхтэринэ улэлэриттэн барыахтаахтара. Итинник экзаменнары онорон та4аарар производственнай тэрилтэлэргэ, холобур пароходство5а, электростанция, мас эрбиир собуокка эмиэ ыытыллара. Ис. Н. Барахов саха суруга-бичигэ иннин диэки сайдарыгар, алпабыыта тупсарыгар Бакуга тюрк тыллаах омуктар Аан дойдуга аатырбыт учуонайдарын, тыл уорэхтээхтэрин 1926 с. сийиэскэ кыттыбыттара улахан тумуктээх буолбута.

Саха республикатын туорт ки4и сийиэскэ делегатынан барыахтаахтара: А.Е.Кулаковскай, А.И.Софронов, А.А.Иванов-Кундэ, Ис.Н.Барахов.

Алексей Елисеевич баран и4эн Москва5а ыалдьан эпэрээссийэ5э киирбитэ, сийиэскэ сылдьыбыта5а. Сийиэс тумугэр оло5уран Ис.Н.Барахов "Автономная Якутия" ха4ыакка (1926 с. сэтинньи 6 к.) Новгородов алпабыытыгар сана уларытыылары киллэрэр ту4унан улахан ыстатыйаны бэчээттэппитэ. Ол Дьо4уннаах улэтигэр Новгородов алпабыыта судургу буоларын сити4э сатаан бэйэтин бырайыагын, хас биирдии буукуба5а уларыйыы киирэрин диринник, торуттээхтик ырыппыта. Кини алпабыыкка уларыйыы киириэхтээ5ин ту4унан маннык матыыптаабыта: 1) Уйэлэр была4ын туххары суруктаах, урдук та4ымнаах культуралаах омуктар алпабыыттара у4ун кэм устатыгар уларытан олохтоммута. 2) Новгородов алпабыытын саха уорэхтээхтэрэ, бырабыыталыстыбата уорэн корсубуттэрэ. Ол гынан баран элбэх этиилэри онорон угус сананы киллэрбиттэрэ. 3) Туурк сийиэ4э туурдуу тыллаахтар бары латыынныы алпабыыкка ко4оллорун ту4унан ыйыыларын уонна туурдуу алпабыыттар дьуорэлэ4иилэрэ кэпсэтиитэ буолаары туралларынан сибээстээх сананы киллэрии наадалаа5ын бэлиэтээбитэ. Ис.Барахов а4а5ас дьуулгэ (дискуссия5а) саха сирин интеллигенциятын, тыа оскуолатын учууталларын кытты4алларыгар ынырбыта.